مهم ترین اصطلاحات رایج موسیقی را بشناسید
موسیقی یکی از هنرهای بسیار مهم و ارزنده در سراسر دنیا به‌شمار می‌آید. یکی از اصلی‌ترین مولفه‌ها و نکات مهم در آموزش موسیقی، همان اصطلاحات خاص موسیقی هستند. این اصلاحات بسیار متعدد بوده و هر یک به بخشی از موسیقی مربوط هستند.
موسیقی نیز درست مانند زبان‌های دیگر، اصطلاحات و زبان الفبای خاص خود را دارد. اگر قصد دارید که وارد دنیای موسیقی شوید، باید قبل از هرچیزی با حروف الفبا و اصطلاحات مهم موسیقی آشنا شوید. در این مقاله قصد داریم اصطلاحات موسیقی که باید بدانید را به شما معرفی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
معرفی اصطلاحات موسیقی طبق ترتیب حروف الفبا
اگر بخواهیم اصطلاحات مربوط به موسیقی را به ترتیب حروف الفبا نام ببریم، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
آرپژ (Arpege)
آرپژ جزو یکی از اصطلاحات زبان فرانسوی است. اگر در هنگام اجرا با پیانو و یا دیگر سازها، نواختن نت‌ها یکی پس از دیگری صورت گیرد به این حرکت آرپژ می‌گویند.
آکورد (Accord)
در کتاب‌های آموزش هارمونی و یا فرهنگ موسیقی، تئوری موسیقی، به سازش مورد ترجمه شده و واژه آکورد (Accord) در زبان انگلیسی به معنای موافقت، جور آمدن و سازگاری است. این اصطلاح در موسیقی نیز به معنی ترکیب چند نت با یکدیگر است که به‌صورت همزمان و هماهنگ نیز شنیده می‌شوند. نت‌هایی که آکورد را تشکیل می‌دهند به‌طور معمول با فواصل سوم روی یکدیگر قرار می‌گیرند و با یکدیگر فاصله سوم را تشکیل می‌دهند. این اصطلاح در حقیقت شکل عمودی یکی از قطعه‌های موسیقی بوده که خیلی کم توسط یک ساز اجرا می‌شود و جز یکی از نکات مهم در زمان آموزش ساز به‌حساب می‌آید.
ارکستر (Orchestra)
ارکستر جزو یکی از معروف‌ترین اصطلاحات موسیقی محسوب می‌شود. این اصطلاح به یک مجموعه از سازها و نوازندگانی گفته می‌شود که با یکدیگر به اجرای قطعات موسیقی می‌پردازند.
ارکستر مجلسی (Chamber orchestra)
به ارکستری اطلاق می‌شود که معمولا در آن از سازهای کوبه‌ای، سازهای زهی آرشه‌ای، سازهای کلیدی و یا سازهای شاسی‌دار استفاده می‌شود. ارکستر مجلسی از نظر تعداد ساز و نوازنده‌ها از ارکستر سمفونیک کوچکتر است.
آکاپلا (Akapela)
به موسیقی کرال بدون حضور ساز، آکاپلا گفته می‌شود. موسیقی‌های کرال ساخته‌هایی هستند که برای آوازهای گروهی توسط آهنگسازان نوشته می‌شوند.
آکسان
تاکید روی یک نت موسیقی به‌صورتی که قوی‌تر از دیگر نت‌ها اجرا شود.
بمل (Flat)
بمل از جمله علامت‌های تغییر دهنده است که به‌طور معمولا پیش از نت‌ها گذاشته می‌شود. این علت، نیم پرده صدای نت را پایین می‌آورد. به اصطلاحی دیگر، بمل باعث نیم پرده بم شدن صدای نت می‌شود. بمل در مقابل با دیز قرار دارد.
اکتاو (Octave)
در برخی از مواقع، اکتاو به شکل ve ۸ و P۸ نوشته می‌شود. این اصطلاح در زبان لاتین به معنای عدد ۸ است. این اصطلاح موسیقی بیانگر ۷ نت پایه‌ای موسیقی Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si است که نت هشتم آن نیز تکرار نت Do اول با فواصل هفت نت است.
هر ساز به‌طور معمول دارای دامنه‌ای به خصوص از نظر تکرار این نت‌های موسیقی است و دامنه سازها را اکثرا با شمارش مجموعه‌ای از این ۸ نت که مساوی با یک اکتاو است سنجیده می‌شود. لازم به ذکر است که سازهای متنوع دارای تعداد اکتاوهای متفاوت هستند. در حقیقت بازه اصوات موسیقی به تعدادی زیربازه که به آن‌ها اکتاو گفته می‌شود، تقسیم می‌شوند. بازه فرکانسی را که فرکانس انتهای آن ۲ برابر فرکانس ابتدای آن است را یک اکتاو می‌گویند.
اتود (Etude)
اتود نیز جزو یکی دیگر از اصطلاحات رایج موسیقی است که به قطعاتی اطلاق می‌شود که هدف اصلی آن‌ها ارتقا و افزایش تکنیک نواختن است. هر اتود به‌طور معمول برای رفع یکی از ضعف‌های تکنیکی هنر آموزان و یا مشکلات فن نوازندگی توصیه می‌شود.
اُورتور
اُورتور یک قطعه‌سازی بوده که معمولا به‌عنوان مقدمه‌ای برای اوراتوریو، باله اپرا و یا آثار دراماتیک استفاده می‌شود و یا به‌عنوان قطعه‌ای مستقل اجرا می‌شود و به‌طور معمول شامل نغمه‌های اصلی آن اثر است. اوراتوریو در اجراهای نمایشی هنگامی که پرده نمایش هنوز بالا نرفته، توسط ارکستر اجرا می‌شود.
باس
باس جزو یکی دیگر از اصطلاحات رایج موسیقی به‌حساب می‌آید. باس یک بازه از صدا در موسیقی و گونه‌ای از صدای بم انسان در اپرا و خوانندگی است.
بافت موسیقایی (Musical Texture)
بافت احساسی است که در هنر موسیقی به شنونده دست می‌دهد. فردی که موسیقی را گوش می‌دهد ممکن است که قطعه موسیقی را با صفاتی مانند ظریف، خشن، نرم، لطیف، نگران کننده و یا خوش رنگ توصیف کند. ارکستر جزو یکی از عامل‌های مهم متجلی در بافت موسیقی است. بافت موسیقی علاوه بر موسیقی چند بخشی در آوازه و موسیقی تک بخشی هم متجلی می‌شود. به‌عنوان مثال، یک قطعه حماسی و رزمی با یک قطعه عاشقانه بافت‌های مختلفی دارد.
پارتیتور (Score)
پارتیتور یک نت نویسه است که تمامی نت‌های بخش‌های آوازی و سازی یک ارکستر مجلسی، ارکستر بزرگ و دیگر هم‌نوازها بر روی آن ثبت شده باشند.
پاساژ (Passaje)
پاساژ در معنای لغوی، گذرگاه و یا گذر است. پاساژ یکی دیگر از اصطلاحات رایج موسیقی است که دو بخش موسیقی را در فضای یک اثر موسیقی به هم پیوند می‌دهد. این اصطلاح در برخی از مواقع به لحظه‌هایی از قطعات موسیقی اطلاق می‌شود که ناظر بر توانایی اجرایی نوازندگان باشد. در دانش هامورنی، این نت حرکات پرشی را به حرکات متصل یا همان حرکات درجه به درجه تبدیل می‌کند.
ترمولو
ترمولو در موسیقی به معنای اجرا کردن یک نت به صورت پشت سر هم است که امروزه در ۲ گروه از سازه‌های کوبه‌ای و زهی _مضرابی از آن دو مفهوم برداشت می‌شود. در سازه‌های کوبه‌ای (مانند تیمپانی، تمبک) و مضرابی (مانند گیتار، تار، سه تار) به آن دسته از نت‌های کشیده‌ای گفته می‌شود که به‌طور نت ریز به اجرا در می‌آیند. این در حالی است که در سازه‌های زهی به اجرای یک نت کشیده به شکل نت‌های دولاچنگ، چنگ، سه لاچنگ ترمولو می‌گویند.
تریل یا غَلت (Trill)
علامت اختصاری «tr» یک نشانه است که اگر روی یک نت قرار گیرد، آن نت و نت بالایی آن به شکل پی در پی و همواره تند اجرا می‌شود.
تم (Theme) یا سوژه
به موضوع‌هایی گفته می‌شود که در یک کار هنری مورد بحث قرار می‌گیرند. تم یک ایده در قطعات موسیقی به خصوص قطعه‌ای به فرم سوانات یا در یک قطعه به فرم تم واریاسیون، به فرم فوگ، نقطه‌ای مهم در توصیف موسیقاتی آن قطعه است.
تمپو (Tempo)
تمپو یکی از اصطلاحات رایج موسیقی است که به سرعت اجرای قطعه‌ای از موسیقی گفته می‌شود که از بسیار کند تا بسیار تند گسترش می‌یابد. هرکدام از تمپوها، نشانه‌های خاص خود را دارند.
تنور (Tenor)
تنور به شکلی از صدای مردانه در اپرا و خوانندگی و بازه‌ای از صدا در موسیقی گفته می‌شود. در مطالعه هارمونی به‌طور معمول چهار قسمت صدایی استفاده می‌شود که باس، تنور، آلتو و سوپرانو هستند. تنور زیرین ترین صدای مردانه است که دامنه آن طبق کلید سل، از نت دو زیرخط اول تا دو فراتر خط پنجم است، البته با این تفاوت که صدا دهندگی آن‌ها یک اکتاو بم‌تر است. این صدا در آواز مردان در موسیقی ایرانی، همواره اهمیت زیادی دارد، به گونه‌ای که اکثر خوانندگان مرد ایرانی صدای آن‌ها از همین نوع است. برای مثال می‌توان به استادان، تاج اصفهانی، طاهر زاده، دردشتی و شجریان اشاره کرد.
حامل
حامل به اصطلاحی گفته می‌شود که چندین خطوط موازی و افقی یا فاصله‌های برابر که نت‌ها موسیقی بر روی خطوط و بین خطوط و همچنین یک نت پایین حامل و یک نت بالای حامل نوشته می‌شود. این خطوط به ترتیب از پایین به بالا شمارش می‌شوند.
خط اتحاد (Tie)
خط اتحاد به خط منحنی و یا کمانی شکلی اطلاق می‌شود که اگر در پایین و یا بالای دو نت هم اسم و هم آواز قرار گیرد، مقدار کشش زمانی آن‌ها را به یکدیگر پیوند می‌دهد و در واقع ۲ نت به ۱ تبدیل می‌شوند. ارزش زمانی خط اتحاد متشکل از ارزش زمانی همان دو نت است.
خط اتصال (Slur)
خط کمانی شکل نیز شبیه به خط اتحاد است که در پایین یا بالای دو یا چندین نت غیر هم صدا قرار می‌گیرد و باعث اتصال صدای آن‌ها به یکدیگر می‌شود. در سازه‌های بادی و آواز، ناهایی که دارای خط اتصال هستند با یک نفس و در سازه‌های زهی با یک آرشه اجرا می‌کنند.
دانگ یا تتراکورد (Tetracorde)
دانگ یکی دیگر از اصطلاحات رایج موسیقی است که به ترکیبی از ۴ نت پشت سر هم که حدودا فواصل چهارم درست را تشکیل بدهد اطلاق می‌شود.
دیز (Sharp)
اگر بر سر یک نت علامت دیز بیاید آن نت صدای زیرتری پیدا می‌کند یا به عبارتی نیم پرده به بالا می‌آید. علامت دیز در موسیقی به صورت # است. این علامت، صدای نت را نیم پرده زیرتر می‌سازد.
دیاپازون (Diapason)
کلمه دیاپازون در یونان قدیم به معنای سرتاسر فواصل آمده، یعنی فواصلی که بین نت‌های پشت سر هم در داخل یک اکتاو قرار گرفته‌اند. در حال حاضر مفهوم رایج این اصطلاح برای تثبیت بم و زیر صداهای موسیقی است. به‌عبارتی دیگر ساختن وسیله‌ای که صداهای داخل یک اکتاو را تولید می‌کند.
رپرتوار (Repertory)
رپرتوار در لغت یعنی جدول و یا فهرست. اکا در اصطلاح موسیقی به مجموعه‌ای از قطعات موسیقی گفته می‌شود که خواننده و یا تک نواز را برای ریستال و یا ارکستر را برای کنسرت هماهنگ و اماده می‌کند. تعداد قطعات موسیقی در رپرتوار به طور معمول از قطعاتی که در برنامه کنسرت و یا ریستال تعیین می‌شود همواره بیشتر است؛ چراکه ممکن است شرکت کنندگان بعد از تمام شدن برنامه در حین تشویق، اجرای قطعاتی دیگر را نیز بطلبند.
رکوئیم یا مس رکوئیم (Mass Requiem)
رکوئیم که به آن موسیقی مردگان نیز گفته می‌شود، یکی از موسیقی‌های آیینی برای راحتی و آرامش حال مردگان در کلیسای کاتولیک است. رکوئیم این کلیساها در واقع یک قطعه تک صدایی است که توسط گروه‌های کر اجرا می‌شود.
جمع‌بندی
دنیای موسیقی یک دنیای پر از شگفتی و رمز و راز محسوب می‌شود که در آن صداهایی بسیار زیبا و آرامش بخش نهفته است. امروزه بسیاری از افراد به دنبال یادگیری آموزش موسیقی هستند و می‌توان گفت که امروزه تعداد داوطلبان برای یادگیری این مهارت به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
موسیقی هنری محسوب می‌شود که به تکنیک و مهارت‌های خاصی نیاز دارد. به همین دلیل لازم است تا برای یادگیری این هنر ارزشمند در آموزشگاه موسیقی شرکت کنید.
یکی از اصلی‌ترین پایه‌های موسیقی، اصطلاحات رایج موسیقی هستند. همان‌گونه که در زبان فارسی و دیگر زبان‌ها، الفبای خاص آن زبان را داریم در موسیقی نیز اصطلاحات و الفبای موسیقی داریم. برای پا گذاشتن در عرصه موسیقی و فراگیری آموزش ساز لازم است تا این اصطلاحات را به خوبی بدانید.
در این مقاله به معرفی برخی از این اصطلاحات پرداختیم امیدواریم که برای شما مفید بوده باشد. برای آموزش ساز می‌توانید در کلاس‌های آموزش موسیقی آموزشگاه نوای شهر آشوب ثبت نام کنید. دوره‌های آموزشی در شهر آشوب به صورت حضوری و آنلاین برگزار می‌شود. اگر به آموزش موسیقی علاقه دارید ولی وقت کافی برای شرکت در کلاس ندارید؛ می‌توانید در دوره ( آموزش موسیقی آنلاین ) شهر آشوب شرکت کنید و با تمرین در نزد استادان کاربلد نواختن ساز را به طور اصولی و درست آموزش ببینید.
